#1 Podkarpacki mleczny przysmak, czyli serwatka z Handzlówki
Handzlowska serwatka wielkanocna to tradycyjna potrawa, która w 2010 roku została wpisana na listę produktów tradycyjnych. Jest wytwarzana w Handzlówce, czyli we wsi na Podkarpaciu i od niepamiętnych czasów stanowi jeden z głównych składników tradycyjnego śniadania wielkanocnego. Serwatkę przygotowuje się już kilka dni wcześniej, pozostawiając w glinianym garnku aż do ukiszenia, a następnie dodając do niej skórki z chleba, chrzan, wędzony boczek, kiełbasę oraz jajka. W ten sposób powstaje klarowny płyn o żółto-zielonym kolorze i lekko kwaśnym smaku z nutą ostrego posmaku chrzanu, a także wędzonki.
#2 Owocowo-bakaliowy wypiek ze Śląska, czyli wielkanocny chlebiczek
Owocowy chlebiczek wielkanocny to tradycyjna wielkanocna potrawa mieszkańców Śląska Cieszyńskiego. Wyglądem przypomina nieco strudel jabłkowy – ciemną masę z owoców i bakalii otacza jasne, drożdżowe ciasto. Istotną rolę w przepisie na chlebiczek stanowią także intensywnie aromatyczne przyprawy korzenne. W okolicach Ustronia do dziś wypieka się to ciasto według przepisu, który można znaleźć w książce „Nasza kuchnia” autorstwa Walburgii Fójcikowej, wydanej w 1937 roku. Z treści przepisu wynika, że w skład owocowej masy tradycyjnego chlebiczka wchodzą śliwki, suszone gruszki, orzechy, daktyle, cytryny, pomarańcze, a także rum.
#3 Mięsne kiszki ze świętokrzyskiego, czyli rakowskie dzionie
Rakowskie dzionie to kiszka pieczona w naturalnym jelicie wieprzowym lub wołowym, którą od wielu lat przygotowują gospodynie ze wsi w gminie Raków, w województwie świętokrzyskim. Choć potrawa została wpisana na listę produktów tradycyjnych, wypracowanie kompromisu między rakowskimi kucharkami i jedynej obowiązującej receptury okazało się niemożliwe. Opisano jednak najbardziej tradycyjną wersję tej potrawy, dopuszczając pewne modyfikacje. Podstawowym składnikiem dzioni jest podgardle wieprzowe (wędzone lub nie), smalec, mąka oraz jajka. Niektóre z gospodyń doprawiają potrawę cynamonem lub imbirem. Upieczone dzionie przybierają formę złotobrunatnych kiszek, które po przekrojeniu odsłaniają różowo-białe wnętrze.
#4 Tradycyjna zupa chrzanowa z Małopolski, czyli sułkowicka krzonówka
Sułkowicka krzonówka to nic innego jak zupa, której podstawą jest chrzan (w gwarze sułkowickiej mówiono na tę roślinę krzan lub krzon, stąd nazwa). Tradycyjnie podaje się ją w niedzielę wielkanocną. Przyrządzano ją przede wszystkim z tych składników, które stanowiły element święconki, a więc z resztek po śniadaniu wielkanocnym. W jednym garze gotowano wędliny, jajka oraz chrzan, który w dawnych czasach rósł niemal na każdym polu i był dostępny za darmo. Tradycyjna krzonówka z Sułkowic przygotowywana jest na bazie serwatki, co odróżnia ją od innych zup chrzanowych z regionu Małopolski. Jak pokazują źródła, przygotowywanie tej zupy ma ponad stuletnią tradycję.
- - - - - -
Choć Wielkanoc to czas, który chętnie spędzamy w domu rodzinnym, być może w tym roku warto przełamać tradycję i ruszyć w podróż, aby poznać prawdziwie tradycyjne smaki i aromaty? A może Twoim nowym wielkanocnym rytuałem będzie sięganie po stare książki kucharskie i eksperymentowanie w kuchni? Zachęcamy do tego, aby poznawać regionalne, często zapomniane przepisy – naprawdę warto!
- - - - - -
